چگونه بابت توهین در فضای مجازی شکایت نماییم؟

امروزه افراد کمی هستند که به تلفن هوشمند و فضای مجازی دسترسی نداشته باشند. افرادی که از طریق نرم افزارهای مختلف وارد فضای مجازی می شوند ممکن است روش متفاوتی را برای ارتباط با دیگران در پیش بگیرند و یا از الفاظ مختلفی استفاده کنند.

از آن جایی که در این فضا طیف وسیعی از انسان ها وجود دارند که نسبت به هم شناخت کافی ندارند، اغلب بینشان جر و بحث هایی پیش می آید و خشم شان را برمی‌ انگیزد. در برخی از این مواقع اشخاص تلاشی برای کنترل خشم خود نمی کنند و عصبانیت خود را در قالب فحاشی و توهین نشان می دهند که این کار برای آن ها دردسرساز خواهد بود؛ چرا که در قانون برای این اعمال مجازات تعیین شده است.

در ادامه بیشتر به جزئیات این مسئله اشاره خواهیم کرد.

توهین و فحاشی در فضای مجازی

توهین و فحاشی در فضای مجازی را می توان این طور تعریف کرد که شخص در این فضا از الفاظ رکیک و یا عکس و فیلم هایی استفاده می کند که در آن ها به شخص یا اشخاص خاصی توهین می شود. باید گفت حتی اگر این پیام ها یا تصاویر به خود شخص ارسال نشود و فقط به عنوان پست یا استوری در فضای مجازی منتشر شوند نیز توهین و فحاشی به حساب آمده و شخص خاطی مجازات خواهد شد.

خوب است بدانید اگر به شخصی یا اشخاصی نسبت لواط یا زنا داده شود فرد خاطی باید انتظار مجازات جرم قذف را داشته باشد؛ چرا که نسبت دادن این اعمال به افراد در حوزه جرایم مرتبط با توهین و فحاشی قرار نمی گیرند. در قانون به وضوح اشاره شده برای نسبت دهندگان این نسبت ها ۸۰ ضربه شلاق در نظر گرفته می شود.

جرم توهین و فحاشی در فضای مجازی

در ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی درباره جرم توهین و به کاربردن الفاظ رکیک صحبت شده است. همانطور که گفته شد جرم به کاربردن الفاظ رکیک با جرم قذف (نسبت دادن لواط یا زنا به اشخاص زنده و مرده) متفاوت بوده و در این ماده فقط راجع به جرم توهین و فحاشی صحبت شده است.

برای آن که قانون الفاظی را جرم بداند و برای فرد خاطی مجازات تعیین کند باید یکی از اعمال زیر رخ دهد.

• توهین و فحاشی به صورت علنی و صریح بوده باشد.
• به شخص یا اشخاص خاصی توهین شود. به عنوان مثال اگر متهم یک فوش را به همه مردم نسبت دهد او مجرم شناخته نخواهد شد.
• رفتاری که خارج از ادب باشد جرم محسوب نمی شود مگر آن که گفتار و رفتار شخص موهن باشد.
• در صورتی توهین به مردگان جرم است که به نوعی فوش و توهین به بازماندگان شخص فوت شده باشد.

مجازات توهین و فحاشی

در قانون به طور خاص از عنوان «توهین و فحاشی در فضای» مجازی استفاده نشده و فقط برای عنوان «توهین و فحاشی» مجازات تعیین شده است؛ از این رو قضات و صاحب نظران، مجازات توهین در فضای مجازی و در فضای حقیقی را یکسان می دانند.

در ماده ۶۰۸ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی به مجازات توهین ساده و توهین مشدد اشاره شده است. طبق قانون، مجازات توهین ساده ۵۰ هزار ریال تا ۱ میلیون ریال جزای نقدی و یا تا ۷۴ ضربه شلاق و مجازات توهین مشدد تا ۷۴ ضربه شلاق، حبس از ۳ تا ۶ ماه و یا ۵۰ هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.

تنها در یک مسئله قانون به فضای مجازی اشاره کرده است. در ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه ای به مجازات اشخاصی اشاره شده که به انتشار تصاویر، فیلم و... تحریف و تغییر داده شده اقدام کرده‌ اند. لازم است گفته شود این عمل نیز جرایم مرتبط با توهین به حساب می آید. ماده مذکور به عبارت زیر است:

«هرکس به وسیله سامانه‌ های رایانه ‌ای یا مخابراتی فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر سازد و با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت شود به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از 5 میلیون تا 40 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. اگر تحریف به صورت مستهجن باشد مرتکب به حداکثر هر دو مجازات خواهد شد»

شکایت از فحاشان و توهین کنندگان فضای مجازی

برخی تصور می کنند از آن جا که فضای مجازی، فضایی غیرحقیقی است و افراد می توانند با اکانت های مختلف و هویت ناشناخته به دیگران پیام داده و یا برای آن‌ ها فایل ارسال کنند، نمی توان از افراد خاطی شکایت کرد؛ در حالی که این گونه نیست.

در صورتی که با این افراد مواجه شدید می توانید به دادسراها و یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و ثبت شکایت کنید. اغلب پس از ثبت شکایت، پرونده به پلیس فتا ارجاع داده می شود و شکایت توسط آن ها مورد پیگیری قرار می گیرد.

پس از تحقیق و جمع آوری مدارک توسط پلیس فتا، پرونده به دادسرا برگشته و در صورت کفایت مدارک، دادسرا کیفر خواست تنظیم پرونده را به دادگاه کیفری خواهد فرستاد. در دادگاه قاضی با توجه به شکایت صورت گرفته، برای فرد خاطی مجازات تعیین می کند.

اثبات جرم توهین و فحاشی در فضای مجازی

از آن جایی که توهین و فحاشی در فضای مجازی صورت گرفته است اثبات آن کمی پیچیده و سخت خواهد بود اما امکان پذیر است. پلیس فتا می ‌تواند در صورت نیاز برای بازیابی، تبادل و یا بررسی اطلاعات اقدام کند. البته شما به عنوان شخص شاکی می توانید مدارکی را برای اثبات سخنان در اختیار قاضی قرار دهید.

یکی از این مدارک اسکرین شات است. از آن جایی که در چند سال اخیر افراد زیادی دست به تغییر عکس ها و اسکرین شات ها زده اند، ممکن است دادگاه به طور کامل بر اساس اسکرین شات ها مجازات صادر نکند اما قطعا این مدارک در روند پرونده تاثیر گذار خواهد بود.

صاحب نظران پیشنهاد می کنند افراد در هنگام دریافت پیام های توهین آمیز در فضای مجازی سریعآ اینترنت خود را خاموش کنند تا پیام ها باقی بمانند. این گونه حتی اگر شخص خاطی پیام ها را از سمت شما نیز پاک کند، شما با خاموش کردن اینترنت پیام های قبلی را ذخیره کرده اید.

دادگاه صالح برای شکایت از فحاشان و توهین کنندگان

طبق قانون دادگاه صالح، دادگاه محل وقوع جرم است اما در جرایمی چون توهین و فحاشی در فضای مجازی که مکان معینی برای وقوع جرم مشاهده نمی شود، شخصی که به او فحاشی شده باید به دادگاه محلی که در آن جا که برای اولین بار پیام، تصاویر و یا فیلم های توهین آمیز را مشاهده کرده است مراجعه کرده و شکایت طرح کند.

سخن آخر

در این مقاله تلاش کردیم اطلاعاتی درباره جرایم مرتبط با توهین و فحاشی در فضای مجازی را با شما در میان بگذاریم. گفتیم از آن جایی که در قانون عنوان «توهین و فحاشی در فضای مجازی» ذکر نشده است، مجازات این عمل به اندازه توهین و فحاشی در فضای حقیقی خواهد بود. برای افرادی که مرتکب این نوع جرایم می شوند با توجه به جرم صورت گرفته شلاق، جزای نقدی و یا حبس در نظر گرفته می شود. امیدواریم این مطالب برایتان مفید واقع شده باشد.